Sabtu, 21 Desember 2013

E PEPET E LEMAH ONE TOMBO MANGGARAI

  1. E PEPET  E  LEMAH  ONE  TOMBO  MANGGARAI
ǝ  lǝmah
  1. Gǝge :  ǝ  lǝmah  - e pepet  (terkejut)
  2. Gege:  e pepet -  miring
  3. Lǝpǝng : e lemah  -  kagok (?), kaku (?)
  4. Tǝmǝk : e lemah - rawa-rawa
  5. Lǝmǝk: e lemah -  basah /lembab (?)
  6. Sǝkǝ (nungan): e lemah - terbiasa
  7. Mbǝle: e lemah - e pepet - membunuh
  8. Mbǝter:  e lemah - e pepet -loncak /lenting
  9. Ngge : e pepet -  menanyakan
  10. Le : e pepet  - di sana
  11. Lee: e pepet -  jejak (bekas)
  12. Tǝpǝng: e lemah
  13. Dǝlek: e lemah - e pepet : syukurlah / baiklah
  14. Sǝkǝng: e lemah  - musim
  15. Rǝtǝs:  e lemah : betah /tenang
  16. Rǝtes: e lemah - e pepet : licah,lancar, cepat beraksi (merespon)
  17. Nikǝt : e lemah : kikir
  18. Kikǝt  = kikir
  19. Sikeng: e pepet : membantu mengurut perempuan hamil  saat ia melahirkan 
  20. Sǝmǝr: e lemah : parah /payah
  21. Semer : e lemah - e pepet : semir
  22. Beheng: E pepet - lama
  23. Bǝhǝng: E lemah - tanah berair
  24. Bǝteng - e lemah  e pepet  (malas)
  25. Bǝreng - e le,ah e pepet ( batuk yang dibuat-buat)
  26. Bǝlǝk: e lemah -  gairah / nafsu /ingin
  27. Bǝlek  = Bǝle = sing / seng / zink / zeng
  28. Sǝkǝs:  e lemah - tersedak
  29. Sǝmǝl: e lemah -  pelan
  30. Dǝlǝng: e lemah - kesedak
  31. Deleng:  e pepet -  mengikat / menggulung  dalam rumpun (jagung)
  32. Tǝmǝr: e  lemah- betah
  33. Wela  e pepet - nama   tempat / kampung  / orang
  34. Wǝla : e lemah - bangun
  35. Sesa - e  pepet - nama  kampung  di  Cibal
  36. Sǝsa: e  lemah -   ajimat.
  37. Mbǝle - e lemah - e pepet  - bunuh
  38. Kela  -  e  pepet  - besan
  39. Ela     -  e  lemah  - babi
  40. Ela - e pepet  = nama orang
  41. Peheng – e pepet  - korban
  42. Beheng – e lemah  - lama
  43. Beheng  - e  pepet – lahan berair
  44. Bejeng – e lemah -  tidak enak badan
  45. Sekes -  e lemah -   keselek
  46. Wenang – e lemah – bersin
  47. Benang  - e  lemah  - melarang
  48. Bereng  - e lemah  e  pepet  -  batuk yang dibuat-buat
  49. Seheng – e lemah  e pepet  - menegur
  50. Meki – e pepet  - batuk
  51. Re’ing – e pepet  - melarang
  52. Wela – e pepet – nama  kampong; nama  orang,   berbunga
  53. Wela – e lemah  -  bangun
  54. Sesa: e pepet -  nama  kampong  di  Cibal
  55. Sesa: e lemah -  jimat
  56. Pepek - e  pepet - titi / meniti
  57. Reweng - e lemah - suara
  58. Reweng  - e pepet - nama  tempat  di Lembor
  59.  Kesep  - e  lemah – menunggu
  60. Kesep  -e pepet –tutupan  periuk  tanah 
  61. Kete  -  e pepet  -  asal / sumber 
  62. Nggete – e lemah – e pepet  -  sensitif 
  63. Mbele  - e lemah – e pepet  - bunuh 
  64. Mbeleng - e lemah - e pepet (melihat / menatap  dengan  tidak putus-putus)
  65. Mbere - -  e pepet  -  ayaman  pandan /kain yang bertali tempat  simpan  sirih  pinang
  66. Mbere - e lemah e pepet ( biasanya dipadukan dengan kata  mata  mbere = setan)
  67. Keto  -  e pepet  - kain  tenun 
  68. Keto – e  lemah -  anai pemotong  padi  terbuat  dari besi /silet  yang dibingkaikan dengan  kayu.
  69. Keles -e  lemah  - mengalir   mulus  tanpa  bunyi (kentut)
  70. Keles-  e pepet- zigzag
  71. Seres - e  pepet- buih awal di pinggir tempat  masak yang menandakan akan mendidih; suara raungan babi saat dibunuh; seres - e lemah: sakit; bunyi  minyak mendidih bercampur air / bumbu pada wajan saat menggoreng makanan.
  72. Nggeleng - e  lemah - nama  tempat  di  kawasan  Kolang
  73. Nggǝlǝl -  e  lemah  (kain cita  nggǝlǝl :  kain bermotif  bunga  yang bahannya   sangat  licin)
  74. Nggelǝl - e pepet - e  lemah : licin
  75. Suleng - e  lemah : sumbat
  76. Suleng - e pepet:  batang  api pada bisul
  77. Weleng - e lemah:  pusing
  78. Weleng - e pepet:  tersesat
  79. Ngeseng - e pepet : karena' Ngeseng  - e lemah : mengedan. (13 Juni 2017)
  80. Riket - e pepet : waktu yang ditentukan; riket - e lemah : lengket memanjat (pohon, besi, dll).
  81. Telo - e pepet: bersama; telo - e lemah:  kelamin laki-laki. (77 -78, 7 Juli 2017).
  82. Ledeng - e pepet: nama tempat di paroki Tilir, Riwu - Borong; Ledeng : e lemah :  terdiam (21 -8-2017)
  83. Beheng - e pepet: lama ; beheng - e lemah: dataran rendah yang  terisi air di sawah.(25-8-2017)
  84. Deno (nama tempat di Ma-Tim  ; Deno (nama tempat)
  85. Gega - e pepet  = Kaget; gega (e lemah = bermain)
  86. Gelang (e pepet = cepat);  gelang ( e lemah = nekar = kalung tangan)
  87. Keleng - e pepet= nama orang (suku Karot di Wela) ;  Keleng - e lemah : berteriak
  88. Kesep - e pepet = penutup periuk tanah; Kesep - e lemah =  menunggu  (bila) ada .
  89. Meseng - e pepet = hanya karena;  meseng - e lemah = kemarin, basi (81-86: 7 -11-2017)
  90. Ema -  e pepet  = nama orang; boleh (?)  - ; Ema - ǝ  lǝmah = bapa (ayah)
  91. Wǝsang (nama suku) - wesang (menggantung, menaruh /menjemur di tali /kayu)
  92. Kǝto (alat  untuk potong padi), keto (nama kain tenun).
  93. Lǝna (kering  ), Lena (nama orang).
  94. Sǝwa (penyaring  dari ijuk), sewa (menyewa, membayar)
  95. Mǝlo (nama tempat),  melo (layu)
  96. ǝnde (mama/ibu), Ende (nama  tempat)
  97. Rǝta (basi, rusak), Reta (nama orang)
  98. Wǝlǝng (pusing), weleng (tersesat)
  99. Kǝlǝng (bertriak), Keleng (nama orang)
  100. ǝma (bapa/ayah), ema (Ema)  (boleh, nama orang)
  101. Rǝwok (uang?) , rewok (mengajak) ((101: 28 -4-2023)




JPS 21  Des. 2013




Tidak ada komentar:

Posting Komentar